Testrapport Apple MacBook Pro 15 Retina 2.3 GHz Mid 2012

Phil Shiller vermeed geen superlatieven bij het beschrijven van de nieuwe behuizing. Apple blijft gebruik maken van de unibody behuizing, die uit een solide stuk aluminum wordt gefreesd. Het design voelt heerlijk aan en wordt gekenmerkt door hoogwaardige esthetiek en bouwkwaliteit. De behuizing kun je niet verbuigen en geeft geen kik bij het uitoefenen van geconcentreerde druk. In vergelijking met de 'normale' MacBook Pro, is het Retina model dunner en lichter. De hoogte bedraagt overal 18 mm en het gewicht is zo'n 2 kg. Daarmee is het nieuwe model 6 mm dunner en ongeveer 500 gram lichter dan de MacBook Pro 15" Late 2011. De wigvormige MacBook Air 13" meet op het dikste punt 17 mm en is dus net iets dunner. In vergelijking met de nieuwe MacBook Pro is de Asus N56VZ, die over vergelijkbare hardware beschikt, een stuk zwaarder en gewoonweg lomp (hoogte van 37 mm). Aan de andere kant kost hij wel maar half zoveel als de MacBook Pro.

Een van de zaken die bijdraagt aan het lagere gewicht is het ontbreken van een glazen cover op het beeldscherm. Het nieuwe model heeft maar twee lagen boven het scherm: een design feature die ook weerspiegeling moet verminderen (meer daarover later). Ondanks de dunne constructie is het schermcover praktisch niet te verbuigen. Een enkel scharnier bevindt zich in het midden en zit verborgen onder zwart plastic. Het houdt het scherm stevig op zijn plaats en voorkomt dat het scherm wiebelt, ook bijvoorbeeld in de auto of trein.

Het design van de notebook is evolutionair en zeker niet achterhaald. Hoe dun de behuizing is, viel ons direct op tijdens het uitpakken van de notebook. Op het schermcover prijkt uiteraard nog altijd het bekende Apple logo. Ondanks dat de behuizing aanvoelt alsof hij tegen alles bestand is, is hij niet ontworpen voor extreem gebruik buitenshuis. Krassen en deukjes ontstaan niet gemakkelijk, maar we zouden toch het gebruik van een soft sleeve en enigszins voorzichtig gebruik aanraden. Al met al is Apple erin geslaagd een nog dunnere behuizing te ontwerpen, die bovendien geen directe zwakke plekken heeft. In deze klasse behoort de MacBook Pro met Retina-display absoluut tot een van de meest dunne en lichte notebooks.

Met het nieuwe design zijn er een aantal nieuwe poorten bijgekomen, maar andere verdwenen. Een FireWire en Ethernet poort ontbreken en daarvoor in de plaats zijn twee Thunderbolt poorten gekomen. Ook maakt Apple nu gebruik van een kleinere MagSafe 2 stroomaansluiting. Oudere adapters of Apple monitors vereisen het gebruik van een speciale MagSave adapter, die voor €10 verkrijgbaar is. De ware Apple fans met meerdere Apple producten zullen daar niet erg blij mee zijn. Als je toch een Gigabit Ethernet en FireWire poort nodig hebt, dan kun je ook daarvoor een speciale Thunderbolt adapter aanschaffen. Deze kost €29. Op het moment van schrijven was de adapter voor FireWire harde schijf nog niet beschikbaar, maar op het moment dat je dit leest moet hij verkrijgbaar zijn in de Apple store. In tegenstelling tot de USB 2.0 adapters die je nodig had voor de oudere MacBook Air modellen, is de maximale doorvoersnelheid van de harde schijf met deze FireWire adapter wel gegarandeerd.

Tot de 'splinternieuwe' features behoren een HDMI poort en twee USB 3.0 poorten. We kunnen de verhoogde doorvoersnelheid ten opzichte van USB 2.0 bevestigen na een test met een Corsair Flash Voyager GT 3.0 USB-stick. Veel Windows notebooks beschikten al over USB 3.0 poort, dus terwijl Apple gebruikers een feestje vieren, zullen Windows gebruikers niet erg onder de indruk zijn. We denken dat de MacBook beschikt over alle poorten die je in de praktijk nodig hebt, alhoewel je daarvoor wel drie adapters voor moet kopen en meenemen. Een minpunt: er zou absoluut een derde USB poort aanwezig moeten zijn.

Apple is erin geslaagd om alle poorten op een handige plaats te positioneren; vooral voor rechtshandigen. De poorten bevinden zich dichtbij de achterzijde aan de linker- en rechterkant van de behuizing. Een optische drive is niet langer ingebouwd. De handige plaatsing van de poorten heeft ook als voordeel dat je een externe muis kunt gebruiken zonder last te hebben van allerlei kabels.

Toetsenbord

Aan de layout van het Chiclet-style (individuele toetsen) toetsenbord is niets veranderd. De aan/uit-knop bevindt zich nu rechtsboven het toetsenbord. Bij modellen met een optische drive zit op dezelfde plek een eject-knop. De iconen op de F3 en F4 toetsen zijn aangepast aan het nieuwe besturingssysteem, zodat je er nu de tools Mission Control en Launchpad mee kunt oproepen. Het toetsenbord heeft led achtergrondverlichting met 16 helderheidsniveau's, zodat de intensiteit optimaal kan worden aangepast aan de omgeving. De feedback van de toetsen is nog altijd erg goed, maar de lengte van de toetsaanslag is iets korter geworden, waardoor het toetsenbord net wat stijver aanvoelt. Door de kleine aanpassingen en de nog altijd lekker ruime layout vinden we toch dat het toetsenbord een hoge score verdient.

Touchpad

Het trackpad is identiek aan dat in de vorige modellen en combineert een hoogwaardig glazen oppervlak met geïntegreerde muisknoppen. Het is behoorlijk groot (105 x 76 mm) en nog altijd het beste touchpad dat we kennen. De precisie, het gemak in gebruik, de vloeiende bediening en de ondersteuning voor multitouch gestures in Mac OS X zijn gewoonweg nog niet geëvenaard door andere fabrikanten. De BootCamp driver voor Windows installaties is tegenwoordig ook redelijk bruikbaar, alhoewel de functionaliteit niet kan tippen aan die van de standaard driver voor Mac OS X.

We moeten toegeven dat we de afgelopen maanden best veel goede toetsenborden en touchpads van andere fabrikanten voorbij hebben zien komen, maar naar onze mening kan geen van allen tippen aan Apple's invoerapparatuur. Dat Apple zowel de hardware als software zelf ontwerpt, werkt hier duidelijk in hun voordeel.

De belangrijkste feature van de nieuwe MacBook Pro is het 15.4 inch (39.11 cm diagonaal) Retina-display. Apple maakt al succesvol gebruik van deze techniek in de iPhone 4, iPod Touch en de nieuwe iPad. Tot nu toe was de maximale resolutie van notebook beeldschermen 1900 x 1200 pixels (WUXGA), of 2048 x 1536 (QXGA in oude Thinkpad modellen). Het Retina-display heeft echter een indrukwekkende resolutie van 2880 x 1800 pixels, waarmee hij nog meer pixels heeft dan Apple's eigen 27 inch Thunderbolt beeldscherm (2560 x 1440 pixels). Door de zeer hoge resolutie heeft het scherm maar liefst 5.2 miljoen pixels en dus een dichtheid van 220 DPI. Reguliere HD beeldschermen hebben zo'n 2.1 miljoen pixels en een dichtheid van 141 DPI. Op het Retina-display zijn individuele pixels praktisch niet te onderscheiden en na een aantal minuten met de nieuwe MacBook Pro gewerkt te hebben, is het dan ook al lastig om weer een stap terug te zetten naar  een normaal beeldscherm.

Een probleem als gevolg van de hoge resolutie is de noodzaak voor software ondersteuning. Apple heeft haar eigen iLife suite en standaard programma's aangepast met grafische elementen op hoge resolutie. Andere programma's, zoals Word, Excel, Google Chrome, of apps van Adobe zijn nog niet geoptimaliseerd. Google biedt wel een beta versie van Chrome aan, genaamd "Canary", die voor het moment best goed werkt. Net als Google werken alle softwarefabrikanten aan updates om hun programma's te optimaliseren voor Retina-displays.

Nadat de eerste nieuwe MacBooks bij hun eigenaren arriveerden, verschenen ook de eerste berichten over veronderstelde problemen met het beeldscherm. Zoals vaak gebeurt bij Apple's producten, werden de problemen behoorlijk opgeblazen. Sommigen klaagden over een gele waas, iets dat wij helemaal niet hebben waargenomen. Kleuren zien er levendig uit en wit ziet er echt uit als wit. Een andere klacht gaat over het "inbranden" van content, dat zou optreden wanneer en venster lange tijd geopend blijft. Foto's hiervan kunnen op internet gevonden worden. We hebben meerdere malen getest of content daadwerkelijk "inbrandt", maar dit is niet gebeurt. Het is dan ook hoogstwaarschijnlijk dat de beschreven problemen zijn toe te schrijven aan defecte hardware en Apple zal de getroffen notebooks zeker vervangen. Omdat ons testmodel gewoon uit de winkel komt, kunnen we uitsluiten dat we een 'speciaal geselecteerde' test exemplaar hebben.

Laten we nog wat dieper ingaan op de resolutie van het Retina-display. De resolutie van 2880 x 1800 pixels is ten eerste niet beschikbaar in de systeem instellingen. Er zijn vijf instellingen waaruit je kunt kiezen: 1024 x 600, 1280 x 800 (MacBook Pro 13), 1440 x 900 (MacBook Pro 15 Standard), 1680 x 1050 (MacBook Pro 15 Hi-Res) en 1920 x 1080 (MacBook Pro 17). In essentie werk je gewoon op de ingestelde resolutie, maar de pixeldichtheid is een stuk hoger. Zo gebruikt de 1440 x 900 pixels "Retina" instelling maar liefst 4 keer zoveel pixels als een normaal scherm, zodat zelfs hele kleine fonts leesbaar worden. Op de hoogste instelling (1920 x 1080) is de pixeldichtheid zelfs nog 1.5 keer hoger dan normaal. Wil een programma er goed uitzien, dan moet het pixel doubling ondersteunen. Anders wordt een vierkant van 2x2 pixels gezien als 1 pixel en krijgen ze dus alle 4 dezelfde kleur. De systeem plugin SwitchResX stelt je in staat om op de standaard Retina resolutie te werken (de test versie is 10 dagen gratis te gebruiken). We hebben een screenshot toegevoegd om te laten zien dat het echter bijna onmogelijk is om op zo'n hoge resolutie fatsoenlijk te werken.

Voor de nieuwe MacBook Pro biedt Apple keuze uit drie verschillende Ivy Bridge processors. Het gaat om de Intel Core i7-3720QM (2.6 GHz, 6 MB L3-Cache) of de Intel Core i7-3820QM (2.7 GHz, 8 MB L3-Cache), waarbij de laatste €250 extra bovenop de prijs van het topmodel kost. Het basismodel is uitgerust met de Intel Core i7-3615QM. Deze CPU heeft een kloksnelheid van 2.3 GHz en 6 MB L3-cache. Alle processors zijn 22 nm quad core modellen, die 8 threads simultaan kunnen verwerken en gebruik maken van 3D transistors. De processor in ons testmodel kan met Turbo Boost 2.0 technologie een core overklokken tot 3.3 GHz en alle vier de cores tot 3.1 GHz. Wanneer het systeem niet wordt gebruikt, kan de kloksnelheid dankzij SpeedStep verlaagd worden tot 800 MHz. Net als bij grafische kaarten kan het systeem dus zelf bepalen hoeveel rekenkracht hij op een bepaald moment nodig heeft.

Nu we het toch over grafische kaarten hebben: Apple gebruikt een combinatie bestaande uit de geïntegreerde Intel GMA HD 4000 en een dedicated Nvidia GeForce GT 650M. De GT 650M is hoger middenklasse model gebaseerd op de huidige Kepler architectuur en hij beschikt over 384 ALU's, 1024 MB GDDR5 RAM geheugen en een 128-bit bus. De core werkt op een kloksnelheid van 900 MHz en het geheugen op 1254 MHz. Voor onze test hebben een Boot Camp installatie van Microsoft Windows 7 (Release Preview) gebruikt. Een functionele test laat zien dat Turbo Boost prima werkt, maar SpeedStep (800 MHz) niet (volgens HWiNFO). In het nieuwe besturingssysteem ligt de kloksnelheid constant tussen de 3.1 en 3.3 GHz, waardoor de processor minder efficiënt werkt.

Voor interne opslag kan de notebook uitgerust worden met een 256, 512 of 768 GB PCB-based SSD. TRIM is standaard geactiveerd. Net als de MacBook Air heeft ook de nieuwe MacBook Pro geen standaard 2.5 inch interface. Het vervangen van de harde schijf is daardoor lastiger en duurder. De mogelijkheid bestaat dus om op een later moment te upgraden, maar omdat het niet om een standaard te verkrijgen model SSD gaat, raden we aan om tijdens de aankoop goed na te denken over hoeveel opslagcapaciteit je nu en in de toekomst nodig denkt te hebben. Externe opslagmedia kun je aansluiten via de kaartlezer, Thunderbolt of USB 3.0. Door de hoge snelheden tot 10 Gbit/s is Thunderbolt hiervoor uitermate geschikt. Het enige probleem is dat er op het moment nog niet veel Thunderbolt harde schijven verkrijgbaar zijn en de paar modellen die verkrijgbaar zijn kosten een aardige duit.

Ons testmodel is voorzien van de kleinste Solid State Drive (256 GB). Dit model (type SM256E) is afkomstig van Samsung (MP830 controller, identiek aan de Samsung SSD830) en heeft een S4LJ204X01 3-core ARM controller. Sommige modellen kunnen echter ook over een SandForce controller beschikken. Door de SATA III interface (tot 6 Gbit/s) zijn de prestaties behoorlijk goed. CrystalDiskMark meet een leessnelheid van 475 MB/s en schrijfsnelheid van 416 MB/s. De toegangstijden (AS SSD) zijn extreem laag. Mac OS X en Microsoft Windows 8 lopen beide erg soepel en starten snel op.

De Apple MacBook Air 13 Mid 2011 beschikt over de SATA II voorganger van de drive, de SM256C. Het nieuwe model is bijna 100% sneller. Voordeel van de reguliere MacBook Pro 15 zonder Retina-display is dat de 2.5 inch harde schijf gemakkelijk en goedkoper vervangen kan worden. Voorbeelden van geschikte SSD's zijn de Intel SSD Serie 520 of de OCZ Vertex 4.

De hype die de nieuwe Apple MacBook Pro 15 met Retina-display na de WWDC 2012 veroorzaakte was enorm. Na enkele weken testen konden we onze eigen conclusie trekken en onze mening over Apple's nieuwe vlaggenschip met jullie delen. De nu nog dunnere aluminium unibody behuizing is nog altijd indrukwekkend en zet weer een nieuwe standaard in deze categorie. We zijn blij met de toevoeging van HDMI, USB 3.0 en twee Thunderbolt poorten. In vergelijking met andere notebooks is het aantal poorten echter nog altijd wat beperkt. Extra poorten vereisen het gebruik van een adapter - iets dat je ook weer mee moet slepen.

Met de nieuwe serie MacBooks makens tevens de nieuwe generatie Intel Ivy Bridge processors hun opwachting in Apple's notebooks. De algemene en grafische prestaties van de Intel Core i7-3615QM quad-core CPU in combinatie met de dedicated Nvidia GeForce GT 650M zijn best indrukwekkend. Het RAM geheugen is in het Retina-model op het moederbord gesoldeerd, de SSD bevindt zich op een speciale printplaat en de batterij is vastgelijmd in de behuizing. Op dat gebied lijkt de nieuwe MacBook op Apple's MacBook Air. Bovendien is zelf upgraden lastiger geworden, omdat Apple speciale pentalobe schroeven gebruikt. Deze zijn erg broos, dus we kunnen niet echt aanraden om de notebook zelf open te maken. Uitbreiden van de garantie is met €349 relatief duur (€249 voor studenten). Omdat de notebook niet gemakkelijk zelf te repareren is en gezien de flinke aanschafprijs van €2279, moet je de garantie uitbreiding toch zeker overwegen.

Ons (basis) testmodel is uitgerust met een instapmodel 256 GB SSD. De drive is aangesloten via het SATA III protocol en dus lekker snel. SSD's met een grotere capaciteit zijn geen optie voor het basismodel. Het volgende model MacBook (€2289) heeft de 512 GB versie aan boord. Voor professionele gebruikers, die veel met foto's of video werken, zal 256 GB op de lange duur in elk geval niet genoeg zijn.

De beslissende factor om tot aanschaf over te gaan zal voor velen toch het nieuwe 15.4 inch Retina-display zijn. Onze metingen en het gebruik van IPS technologie laten een zeer goede indruk op ons achter. Ondanks dat het een glossy scherm betreft, zijn reflecties niet zo aanwezig als op de oudere modellen: Apple zegt dat dit komt door het weglaten van de buitenste glazen laag. Helaas is er geen model met een mat beeldscherm beschikbaar. Waarmee het scherm zich echt onderscheidt is de resolutie van 2880 x 1800 pixels (16:10). Deze resolutie is overigens niet standaard beschikbaar is de systeem instellingen. De ideale resolutie om op te werken is 1440 x 900 pixels, waarbij 1 pixel dus eigenlijk uit 4 pixels wordt opgebouwd. Dit leidt tot een pixeldichtheid van 220 DPI. Tijdens onze tests hebben echter vaak de resolutie van 1920 x 1200 pixels gebruikt, wat de hardware af en toe tot maximaal belastte. Het net niet helemaal soepele scrollen door pagina's is iets waar we al snel aan gewend raakten. De problemen waar mensen op internet veel meldingen van maakten, namelijk een gele waas over het beeld of ingebrande content, hebben wij op twee verschillende modellen niet waargenomen. Een nadeel is dat veel software van third-party ontwikkelaars op dit moment nog niet is aangepast aan het Retina-display. Apple zelf heeft wel al veel HiDPI updates voor haar eigen software uitgebracht.

De warmteontwikkeling tijdens zware belasting van het systeem blijft toch een probleem. Het vernieuwde koelsysteem met asymmetrische fans en de verbeterde luidsprekers, die ook als luchtinlaat dienen, maken een goede indruk. Dat het geluid van de fans over een grotere frequentieband verdeeld is maakt de notebook niet stiller, maar wel minder storend. De grotere 95 Wh batterij is groot voordeel voor de batterijduur onder Mac OS X. Tijdens dagelijks gebruik zal de batterij het vijf tot tien uur uithouden, afhankelijk van het specifieke gebruik. Al met al hebben we hier een zeer indrukwekkende notebook in handen, die op veel gebieden echt tot de crème de la crème behoort. Het nieuwe Mac OS X 10.8 Mountain Lion moet de prestaties en presentatie nog beter maken. Gebruikers op safe willen spelen en liever een model zonder mogelijke kinderziektes aanschaffen, kunnen eens kijken naar de reguliere MacBook Pro 15. Dit model heeft ook een hardware update van Intel en Nvidia gekregen en kan bovendien gemakkelijker geupgrade worden. Helaas is hij niet veel minder duur. Vooral wanneer hij met het high-resolution scherm en een SSD wordt uitgerust lijkt de Retina MacBook Pro bijna een koopje.