Deutsch
English
Español
Français
Italiano
Polski
Português
Русский
Türkçe
Svenska
Chinese
MagyarTestrapport Apple MacBook Pro 13 inch - Mid 2009
MacBook 13 + Pro.
Eindelijk, na de benoeming tot Pro, beschikt de 13" MacBook Pro nu ook weer over Firewire. Daarnaast kreeg hij een SD-kaartlezer en een veel beter beeldscherm. Een radicale prijsverlaging maakt het plaatje compleet. In dit testrapport lees je hoe de krachtigste 13" MacBook Pro met 2.53 GHz CPU het ervan afbrengt.
De 13" Pro modellen zijn verkrijgbaar in twee standaard configuraties. Wij hebben de duurste configuratie met een 2.53 GHz Core 2 Duo processor (in tegenstelling tot een 2.26 GHz exemplaar in het goedkopere model), 4 GB RAM (vs. 2 GB) en 250 GB harde schijf (vs. 160 GB) ontvangen om aan onze tests te onderwerpen. Apple rekent een flinke meerprijs van 250,- Euro / 300,- Dollar voor de krachtigere hardware. Wat andere uitrusting betreft zijn beide modellen identiek. Ook het goedkopere model beschikt nu namelijk over geïntegreerde toetsenbordverlichting.
Behuizing
De behuizing van de MacBook, getiteld als "Unibody", scoort nog steeds hoog wat betreft design, stabiliteit, afwerking en fijne aanraking. Het design ziet er in vergelijking met de grotere MacBook Pro modellen echter beter uit met 13" afmetingen. De stabiliteit van de aluminium behuizing is verbazingwekkend in vergelijking met andere notebooks. Zelfs het gebied rond de optische drive, dat voor veel notebooks een kritiek punt is, geeft geen kik onder invloed van druk.
Door de toepassing van een nieuwe batterij heeft Apple de onderhoudsklep aan de onderkant weggelaten. Hiermee is direct het enige niet perfecte onderdeel verdwenen. Nu moet je echter wel de gehele onderkant losschroeven om bijvoorbeeld de harde schijf te vervangen. De batterij kan overigens helemaal niet meer door de gebruiker zelf worden verwijderd.
Een ander minpunt van de vorige Unibody MacBooks blijft ook. De scherpe rand aan de voorkant is namelijk niet erg plezierig om op te leunen met je onderarmen. Dit minpunt wordt echter al gedeeltelijk verholpen door de geringe hoogte van de behuizing.
Connectiviteit
Blijkbaar heeft Apple geluisterd naar de kritiek van de pers en gebruikers, aangezien ze een Firewire 800 poort en SD-kaartlezer hebben ingebouwd. Deze nieuwe interfaces eisen echter hun tol, want de dedicated audio-in aansluiting is verdwenen. Daarentegen ondersteunt de optische/analoge line-out nu conversie naar een analoge line-in. Deze aansluiting ondersteunt ook Apple's stereo headset met microfoon.
Ook beschikt de notebook over slechts twee USB poorten, waardoor het gebruik va een USB hub is aan te raden. Een ander punt van kritiek is de ingebouwde mini display port. Voor het aansluiten van de meeste externe beeldschermen is er nu namelijk een dure adapter nodig. Daarnaast heeft Apple niet eens een HDMI adapter en wordt het audiosignaal niet met het beeld meegestuurd, waardoor het gebruik van third-party adapters wordt beperkt. Een positief punt van de mini display port is de mogelijkheid om 30" beeldschermen met een resolutie van 2560x1600 aan te sluiten (bijvoorbeeld via een dure Dual-Link DVI adapter).
De 13" MacBook Pro beschikt over goede draadloze mogelijkheden. Naast een 802.11n (draft) WLAN module van Broadcom (BCM4322AG), heeft Apple de notebook ook voorzien van Bluetooth 2.1 + EDR. UMTS of WiMax zijn echter zelfs niet optioneel leverbaar en zullen dus via een USB stick gebruikt moeten worden.
Apple levert het nieuwste Mac OS 10.5.7 Leopard besturingssysteem en iLife 2009 standaard mee. Je kunt dus direct aan de slag met je nieuwe notebook.
Apple biedt standaard 12 maanden garantie. Deze kan uitgebreid worden tot 36 maanden voor het behoorlijke bedrag van 249,- Euro (inclusief ondersteuning).
Invoerapparatuur
Apple heeft sinds de lancering van de Unibody MacBooks vorig jaar niets meer veranderd aan de invoerapparatuur. Wel zijn de Windows stuurprogramma's voor het glazen touchpad iets verbetered, waardoor het gebruik van een externe muis onder Windows geen vereiste meer is. Multi-touch functies blijven echter toch exclusief voor Mac OS X.
Toetsenbord
De "losse" toetsen zijn net als bij de vorige MacBooks direct in de behuizing gemonteerd en werken soepel met een duidelijk drukpunt. Door de meerdere schroeven zit het toetsenbord stevig aan de rest van de behuizing vast, waardoor ook de toetsen stevig vast zitten en ze niet klateren. Vervorming van het toetsenbord is door de aluminium behuizing ook niet mogelijk.
De indeling van Apple's toetsenbord is goed ontworpen voor Mac OS X. Touch-typing was zonder problemen mogelijk in de test. De kleine pijltjestoetsen (vooral vervelend voor gamers) en de kleine Enter-toets zijn er overigens ook nog steeds.
Apple voorziet nu alle Pro modellen van de handige toetsenbordverlichting.
Zoals altijd zijn Windows gebruikers gewaarschuwd. De indeling van het toetsenbord is geoptimaliseerd voor Mac OS X en door de beperkte belettering (bijvoorbeeld de belettering voor tekens als "[] | {}" ontbreken) kom je in het begin zelfs niet veel verder door lukraak wat toetsen te proberen.
Glazen touchpad
Het glazen touchpad in de 13" MacBook Pro is identiek aan dat in de grotere MacBook Pro's. De perfecte glij-eigenschappen en de zeer goede stuurprogramma's voor Mac OS X (incl. multi-touch functies) maken het werken met dit touchpad tot een genot. Het gehele touchpad is overigens ook meteen één grote muisknop, waar je zeker in het begin even aan zult moeten wennen bij bijvoorbeeld het slepen van vensters etc.
Beeldscherm
Een grote innovatie van de nieuwe MacBook Pro 13" is het verbeterde beeldscherm. Het is nog steeds een TN beeldscherm, maar nu met een groter kleurbereik en stabielere kijkhoeken.
Met een gemiddelde helderheid van 209 cd/m2 had ons testexemplaar het moeilijk om de reflecties op het glazen beeldoppervlak tegen te gaan. Vooral op lichte zomerdagen moet je er zeker voor zorgen dat er zich geen ramen achter je bevinden tijdens het werken met de notebook.
De lichtopbrengst van 79% is redelijk gemiddeld. De helderheid daalt overigens van het midden van het scherm naar de rechter benedenhoek van 227 naar 180 cd/m2
Een duidelijk verbetering van het nieuwe scherm blijkt het maximale contrast te zijn. De oude 2.0 GHz MacBook had namelijk een zwakke contrast ratio van 166:1. Door de zeer vebeterde zwartwaarde (0.3 cd/m2) van het scherm in de nieuwe "Pro" wordt er nu een contrast ratio van maar liefst 757:1 neergezet. Dit zorgt ervoor dat de kleuren er een stuk levendiger uitzien.
| |||||||||||||||||||||||||
Helderheidsverdeling: 79 %
Contrast: 757:1 (Zwart: 0.3 cd/m²)
Ook het kleurbereik van het beeldscherm van de nieuwe MacBook Pro 13" valt op als een grote verbetering. De oude Unibody MacBook kon niet eens alle standaard RGB kleuren weergeven, terwijl het nieuwe TN beeldscherm zelfs alle sRGB kleuren kan weergeven. Helaas levert Apple geen voorgecalibreerd ICC bestand mee voor het beeldscherm. Het niet gecalibreerde beeld zag er koel en te helder uit (met maximale helderheid). Het zag er in ieder geval al een stuk beter uit na calibratie met de Spyder3Elite van Datacolor.
Het uitgebreide kleurbereik kan echter zelfs na calibratie een beetje storend zijn, aangezien Mac OS X niet in alle programma's consequent kleuren management ondersteunt (zoals Quicktime voor het eerste in Snow Leopard).
De kijkhoeken zijn ook verbeterd in vergelijking met het oude beeldscherm en daarom sowieso al zeer goed voor een TN scherm. Toch veranderen de kleuren duidelijk bij grotere afwijking van de ideale kijkhoek.
Prestaties
We hebben de prestaties van de MacBook Pro onder Mac OS X getest met de Xbench 1.3 en Cinebench benchmarks.
Helaas bleken de eindresultaten van de Xbench 1.3 niet constant te zijn, zelfs na vier maal dezelfde test uitgevoerd te hebben. Het vreemde was dat de tussenresultaten juist wel redelijk constant waren. Daarom hebben we besloten de score van het eindresultaat niet te publiceren. De krachtige MacBook Pro 13" met 2.53 GHz Core 2 Duo CPU behaalde praktisch gezien dezelfde prestaties als de eerder geteste 17" MacBook Pro. Deze had een 2.7 GHz CPU, maar behaalde een lagere CPU score in de Xbench. Het resultaat moeten we dus met een korreltje zou nemen. Het zou echter kunnen dat Mac OS X ondertussen een aantal verbeteringen heeft ondergaan, die voor deze betere prestaties van de 13" MBP zorgen. De kleine 13" Pro presteerde overigens wel net iets minder dan de 15" MBP, die we tegelijk hebben getest.
De resultaten van de Cinebench R10 benchmark komen overeen met wat we verwachtten. De 13" MacBook Pro blijft achter bij de 15" en 17" modellen, die een krachtigere CPU hebben. De OpenGL resultaten van alle modellen met een 9400M grafische chipset komen overigens wel allemaal redelijk overeen.
De kleine 13" MacBook Pro presteert goed onder Windows Vista Business (geïnstalleerd met Bootcamp), zoals we al verwachtten. De gaming prestaties vallen wel wat tegen door de geïntegreerde 9400M grafische chip zonder eigen geheugen. De prestaties zijn voldoende voor lage instellingen en resoluties en een aantal veeleisende games behalen net 30 frames per seconde. Je zult dus zeker rekening moeten houden met haperingen.
| 3DMark 05 Standard | 3878 punten | |
| 3DMark 06 1280x800 Score | 2207 punten | |
Help | ||
De prestaties in programma's zijn zeer goed door de Core 2 Duo P8700 met 2.53 GHz en het DDR3 RAM geheugen. Vooral in vergelijking met andere compacte 13.3" notebooks springt de kleine MacBook Pro er duidelijk tussenuit.
| PCMark 05 Standard | 5371 punten | |
| PCMark Vantage Result | 3263 punten | |
Help | ||
| Cinebench R10 | |||
| Instellingen | Waarde | ||
| Shading 32Bit | 3022 Points | ||
| Rendering Multiple CPUs 32Bit | 4028 Points | ||
| Rendering Single 32Bit | 2139 Points | ||
De redelijk langzaam draaiende 250 GB harde schijf (5400 rpm) van Hitachi valt vooral op door hoe stil hij werkt. De prestaties zijn met een doorvoersnelheid van 75.5 MB/s ook best goed voor een 5400 rpm harde schijf. Alleen een luidruchtigere 7200 rpm harde schijf of een dure SSD zouden voor betere prestaties kunnen zorgen.
Emissies
Temperatuur
Een cruciaal punt van Apple's aluminium notebooks is altijd de temperatuur van de oppervlakken. Deze varieert van koel tot zeer heet, afhankelijk van het gebruik. Er zijn bepaalde situaties waarin de fans niet eens hoeven te draaien (omdat de interne limiet niet is bereikt) en de aluminium behuizing de warmte afgeeft aan de omgeving.
De behuizing van de 13" MacBook Pro bleef lekker koelonder Mac OS 10. De gebieden waar de polsen steunen bleven op "hand temperatuur" en de onderkant werd niet bijzonder warm, waardoor gebruik op schoot mogelijk is. De omgevingstemperatuur tijdens het testen bedroef overigens ongeveer 25 graden Celsius (zomer).
De temperaturen na onze belastende tests (Furmark + Prime95) kun je zien in het diagram. Met een temperatuur van net geen 50 graden Celsius aan de onderkant is gebruik op schoot absoluut niet meer fijn en eigenlijk gewoon onmogelijk. Het is echter wel verrassend dat de gebieden waar de polsen steunen niet zo heet worden. Gebruik op een vast oppervlak is dan ook geen probleem in dit geval.
(-) De maximumtemperatuur aan de bovenzijde bedraagt 45.2 °C / 113 F, vergeleken met het gemiddelde van 35.9 °C / 97 F, variërend van 21.4 tot 59 °C voor de klasse Subnotebook.
(-) De bodem warmt op tot een maximum van 49.9 °C / 122 F, vergeleken met een gemiddelde van 39.4 °C / 103 F
(±) De palmsteunen en het touchpad kunnen zeer heet aanvoelen met een maximum van ###max## °C / 97.3 F.
(-) De gemiddelde temperatuur van de handpalmsteun van soortgelijke toestellen bedroeg 28.3 °C / 82.9 F (-8 °C / -14.4 F).
Geluidproductie
De geluidsproductie van ons krachtige 2.53 GHz model bleef absoluut laag. De gemeten maximale geluidsproductie van 46 dB werd alleen bereikt onder extreme en langdurige belasting (Furmark + Prime95 onder Windows). De 40 dB(A) grens werd eigenlijk onder normale belasting niet geschonden. De fans klinken (net geen 2 KHz) overigens best fijn en zijn niet storend.
De ingebouwde fan draait met ongeveer 2000 omwentelingen per minuut op een bijna onhoorbaar geluidsniveau van 29 dB(A) (gemeten op een afstand van 15 cm). Het is dus duidelijk dat Apple de hogere temperaturen voor lief neemt door de behuizing eigenlijk als koelsysteem te gebruiken en de notebook op deze manier zo stil mogelijk te houden.
De 5400 rpm harde schijf bracht geen rare geluiden ten gehore tijdens normaal gebruik. Wanneer de koppen van de schijf echter worden geparkeerd door de Free Fall Sensor is er een luide klik te horen.
Geluidsniveau
| Onbelast |
| 28.4 / 29 / 29 dB (A) |
| HDD |
| 29 dB (A) |
| Belasting |
| 40.2 / 46 dB (A) |
 | ||
30 dB stil 40 dB(A) hoorbaar 50 dB(A) luid |
||
min:  , med:  , max:  (15 cm afstand) | ||
Luidsprekers
De stereo luidsprekers in de 13" MacBook Pro hebben een hoog genoeg volume. Omdat het geluid door een rooster moet, is het geluid wel duidelijk zachter dan dat van de oude 15" MacBook Pro.
DPC latencies onder Windows
We hebben ook een externe geluidskaart van het type Terratec 6 Fire USB aan de 13" MacBook Pro gehangen. De kaart werkte perfect onder Mac OS X. In Windows Vista Business, geïnstalleerd via Bootcamp, waren echter gekraak en interupties te horen. Hoge DPC latencies zijn hier de oorzaak van (bevestigd door DPC Latency Checker), waar de Terratec Support ons op wees. Na wat googelen ontdekten we wat de oorzaak hiervan was. De toetsenbord manager kbdmgr.exe zorgde voor de interferenties. Na het sluiten van dit proces via taakbeheer (wat echter ook alle sneltoetsen voor Windows deactiveert) daalden de DPC waardes naar normaal niveau. Helaas komt het probleem af en toe toch nog terug, maar absoluut in mindere mate (alle andere onnodige randapparatuur, zoals WLAN, zijn ook gedeactiveerd). De MacBook Pro 13" (maar ook de 15") zijn op het moment dus nog niet geschikt voor gebruik met een externe geluidskaart onder Windows.
Batterijduur
De nieuwe lithium-ion polymeer batterij heeft met 60 Wh een hogere capaciteit dan zijn voorganger (40 Wh). Hiermee wordt de batterijduur met ongeveer 50% verhoogd.
In de praktijk komt dit neer op ongeveer 4 tot 6 uur (met maximale helderheid) tijdens normaal gebruik (DVD kijken, internetten via WLAN) onder Mac OS X.
Zoals gebruikelijk is de batterijduur onder Windows korter. De MacBook behaalde in de BatteryEater Classic onder Windows een minimale batterijduur van 1 uur en 43 minuten.
| Uit / Standby | 0.1 / 0.3 Watt |
| Inactief | 6.9 / 12.5 / 14.8 Watt |
| Belasting |
38.9 / 56.2 Watt |
   
| |
Mac OS X Switchers
Zoals voor alle Apple producten geldt, zijn Windows migranten gewaarschuwd, omdat Mac OS X volgens een aantal heel andere concepten werkt. Voor PC beginners is het echter misschien makkelijker om het Mac concept te leren. Windows programma's werken overigens alleen in Mac OS X door middel van emulatie of door het installeren van Windows op een aparte partitie.
Eindoordeel
Apple weet ons nog steeds te verrassen met de Unibody MacBook. Het design en de stabiliteit zijn nog altijd fantastisch. De prestaties van de kleine 13" notebooks zijn ook zeer goed voor zijn categorie. De nieuwe batterij gaat beduidend langer mee door een 50% grotere capaciteit. Helaas kan de batterij niet door de gebruiker zelf worden vervangen. Dit kan best een flinke duit kosten wanneer je het moeten laten doen. Zoals altijd bleef de notebook onder normale belasting lekker stil en vaak zelfs onhoorbaar.
Een van de minpunten is het reflecterende beeldscherm. Het grotere kleurbereik is op zicht positief, maar zonder calibratie en in sommige programma's heeft het ook zo zijn nadelen. De gedeeltelijk hoge temperaturen kunnen ook een beperkende factor worden. Het is ook jammer dat UMTS of WiMax zelfs optioneel niet mogelijk zijn op dit moment. Dit zou zeker een mooie optie zijn voor een mobiele notebook met een lange batterijduur.
De geteste, krachtigste 13" MacBook Pro heeft een efficiëntere CPU, meer RAM geheugen en een grotere harde schijf. De 4 GB aan RAM geheugen en de krachtige CPU zullen echter voornamelijk volledig benut worden door veeleisende gebruikers. Normale gebruikers zullen hier niet al teveel van merken. De harde schijf en het RAM geheugen kunnen overigens ook verrassend gemakkelijk zelf worden vervangen.
