De zwanenzang van de Zandman: Een stil verdriet en een definitief afscheid

⚠️ Spoilers voor The Sandman Seizoen 2 Deel 1; wees voorzichtig.

Het gewicht van de stilte

Na het afronden van deel 1 van The Sandman Seizoen 2 komt er een soort zwaarte opzetten. De inzinking van Dream aan het einde; zo stil, zo ontdaan van zijn gebruikelijke evenwicht. Die stilte was niet leeg. Het was geladen met verdriet, spijt, uitputting. Het zei alles wat niet met woorden gezegd kon worden; en op dat moment kwam het gewicht van het seizoen eindelijk naar beneden.

Een langzaam en zorgvuldig vertelde mythe

Wat aan die scène voorafging was niet minder intens. De hereniging met Orpheus was niet alleen droevig, het was verwoestend. Er zat een rauwe, pijnlijke eerlijkheid in hoe het verhaal zich ontvouwde; een vader en zoon verbonden door een mythe, uit elkaar gerukt door keuzes waarvan niemand echt wist hoe ermee te leven. Het is een van de meest gegronde portretten van verdriet in een serie vol goden, monsters en eindeloze wezens. En dat is de magie van The Sandman; hoe het erin slaagt om zowel buitenaards als diep menselijk aan te voelen, vaak tegelijkertijd.

Elke aflevering in deel 1 voelde opzettelijk. De wereld was rustiger, meer introspectief dan seizoen 1. Het was niet gehaast. Het was niet gehaast. Het liet scènes ademen. De camera bleef net lang genoeg hangen om het ongemak te laten intreden; om thema's onder de huid te laten zinken in plaats van in een waas voorbij te vliegen. Zelfs de verschijning van Destruction, lang verwacht door fans van het bronmateriaal, kwam niet met fanfare, maar met warmte en wijsheid. Alleen al die scène, waarin twee broers en zussen met elkaar praten, had meer ziel dan hele seizoenen van andere fantasieshows.

Anticipatie doorspekt met verdriet

Nu, met deel 2 nog maar een paar dagen van ons verwijderdis het moeilijk om je niet tegenstrijdig te voelen. Er is natuurlijk opwinding, maar die is verpakt in verdriet. Het is het soort verdriet dat je voelt als je weet dat het einde nabij is. Wetende dat er nog maar een handvol uren over zijn voordat het verhaal af is, en dat we alleen nog maar herinneringen hebben; en knoppen om opnieuw te kijken.

De echo van Good Omens

De vergelijkingen met Good Omens zijn moeilijk te vermijden. Hoewel de twee shows qua toon verschillen, hebben ze eenzelfde creatieve hartslag; ze zijn allebei gebaseerd op het werk van Neil Gaiman, worden allebei met verrassende zorg en eerbied behandeld, en bereiken allebei een voortijdig einde. Good Omens, geproduceerd door Amazon Prime Video, leverde het tweede seizoen af met dezelfde warmte en humor die het debuut zo geliefd maakten. Het had geen behoefte aan grootse gevechten of wijdvertakte overleveringen; net als The Sandman richtte het zich op emotie, relaties en grote ideeën die verteld werden in vreemde, prachtige werelden. En nu zijn beide series, ondanks een sterke fanbase en lovende kritieken, overgeleverd aan de genade van een industrie die in beweging is.

Een systeem dat niet om kunst geeft

Streamingplatforms jagen agressiever dan ooit op winstmarges en meten succes aan de hand van verschuivende algoritmes en ondoorzichtige gegevenssets. Shows worden nu niet alleen beoordeeld op kijkcijfers, maar ook op voltooiingspercentages, retentiestatistieken en of ze de groei van abonnees in belangrijke markten stimuleren. Makers, zelfs degenen met een bewezen staat van dienst zoals Gaiman, worden steeds meer onderworpen aan deze statistieken. Zijn persoonlijke omstandigheden hebben de lopende productie en promotie verder bemoeilijkt; dat zijn werk moet lijden onder deze externe druk voelt vooral onrechtvaardig.

<>Het verhaal fragmenteren

Dat brengt ons weer bij de structuur.

Netflix' nu gebruikelijke gewoonte om seizoenen op te splitsen in "delen" is een knelpunt geworden. Ooit was het misschien logisch. Misschien hielp het met de productieschema's. Misschien verzachtte het de vertragingen na de staking. Maar nu is het moeilijk om het niet te zien voor wat het werkelijk is: een kunstmatige verlenging van betrokkenheid. Een marketingtactiek vermomd als narratieve pacing. Cobra Kai; Squid Game; Stranger Things; ze hebben allemaal onder deze aanpak geleden. Zelfs als de inhoud goed is, verzwakt de structuur van de release de emotionele impact.

The Sandman, misschien wel meer dan elk van deze, moest landen als één samenhangend geheel. Het tempo in deel 1 is weloverwogen, methodisch. Het bouwt langzaam op naar een emotioneel hoogtepunt. Dan stopt het; en die top blijft wekenlang hangen. Het is alsof je de eerste helft van een symfonie hoort en een maand moet wachten op de rest. De betovering wordt verbroken. De sfeer dunt uit.

Een laatste droom

Dit wil niet zeggen dat deel 2 niet uitstekend zal zijn. Het belooft één van de meest geliefde delen van de hele serie af te leveren: Season of Mists. Fans weten al wat er komen gaat; de gevolgen van Dream's genade, de fall-out met de Furies en de onvermijdelijke confrontatie met Lucifer. De thema's zullen zich verdiepen. De voorstellingen zullen waarschijnlijk een hoge vlucht nemen. En voor een paar uur zal de magie terugkeren.

Maar de pijn onder dit alles valt niet te ontkennen.

Dit is meer dan het einde van een show. Het is het einde van een tijdperk in de fantasy-televisie; misschien van korte duur, maar daarom niet minder betekenisvol. Toen The Sandman voor het eerst verscheen, voelde het als een koerscorrectie. Het probeerde niet de volgende Game of Thrones te zijn. Het leunde niet op gevechten of politiek gekonkel. Het vroeg om geduld. Het beloonde introspectie. Het hield lang genoeg stil zodat kijkers iets konden voelen.

En nu gaat het. Rustig. Zonder schandaal of annuleringsdrama. Gewoon... een einde.

Maar dat einde is misschien wel het grootste geschenk van de serie. Want de beste verhalen eindigen. Ze woekeren niet eindeloos. Ze verliezen hun stem niet en vergeten hun hart niet. Ze zeggen wat ze kwamen zeggen en laten een stilte achter die iets betekent.

Dus als de aftiteling is afgelopen, zal er geen teleurstelling blijven hangen. Het zal dankbaarheid zijn. Voor de risico's die de serie nam. Voor de manier waarop de personages behandeld werden. Voor de stille momenten die harder aankwamen dan welke explosie dan ook.

En voor die laatste droom die gedeeld werd en daarna zachtjes losgelaten.

The Sandman Seizoen 2 Deel 2 (of Volume 2) verschijnt op 24 juli 2025 alleen op Netflix.