Deutsch
English
Español
Français
Italiano
Polski
Português
Русский
Türkçe
Svenska
Chinese
MagyarTestrapport Toshiba Satellite Z830-10J Ultrabook
Met de Satellite Z830 zet Toshiba de eerste stap in de markt van high performance subnotebooks. Deze 13.3 inch ultrabook belooft een batterijduur van vijf uur en een opstarttijd van minder dan zeven seconden. Het systeem hoort helemaal thuis in de lijst van eerder geteste ultrabooks, die bijna allemaal op de Duitse markt verkrijgbaar zijn.
Acer Aspire S3-951 (13.3 inch)
Asus Zenbook UX31 (13.3 inch)
Asus Zenbook UX21 (11.6 inch)
Lenovo IdeaPad U300s (13.3 inch)
Behuizing
Toshiba houdt vast aan haar gewoontes en heeft het design en materiaalgebruik van de Portégé en Satellite R modellen overgenomen voor deze nieuwe categorie notebooks. Ondanks dat de zilveren kleuren en het gedeeltelijk geborstelde oppervlak (onder toestenbord, schermcover) suggereren aluminium, maar de behuizing is gemaakt van een magnesium-aluminiumlegering met een honingraat structuur aan de binnenkant. Dat laatste zorgt ervoor dat de dunne oppervlakken toch stevig zijn.
Het doel van de fabrikant is duidelijk: de ultrabook moet zo licht mogelijk zijn en zo stevig als nodig. Toshiba's eerste poging lijkt geslaagd, want met 1110 gram is de 13.3 inch Z830 nog lichter dan de 11.6 inch Asus Zenbook UX21 (1147 gram). De Toshiba Z830 heeft zelfs een langere batterijduur. In vergelijking zijn de andere ultrabooks eigenlijk zwaargewichten: Aspire S3 (1400 gram), Asus Zenbook UX31 (1300 gram), Lenovo IdeaPad U300s (1300 gram).
Het gebied waar de polsen op rusten, een aantal plekken aan de onderzijde en het schermcover kunnen met weinig kracht worden ingeduwd. Dat verlaagt echter niet de algehele kwaliteit, want door de interne honingraat structuur is de behuizing zeer goed opgewassen tegen verbuigingen. De behuizing moet zelfs in staat zijn om een valtest vanaf 76 cm hoogte op een stalen plaat te overleven (op de zijkant van de behuizing). Daarnaast heeft de Z830 ook een druk test (100 kg) overleeft. Misschien kunnen we de behuizing wel vergelijken met de bumpers van een auto: die kunnen ook flink wat verdragen, omdat ze tijdens impact licht meegeven en daarna weer terugveren.
Het schermcover, dat bijna zo dun als een wafer, is gemakkelijk te verbuigen en ziet er meer uit als een stuk karton. De scharnieren zitten stevig aan de behuizing vast en stellen je in staat om het scherm ongeveer 135 graden open te klappen. Toch hadden de scharnieren iets stroever mogen zijn. Het scherm sluit namelijk vanzelf als je met de ultrabook schudt.
Boven het scherm zit een dun rubberen randje dat tussen schermcover en behuizing zit als je de ultrabook dichtklapt. Het is niet praktisch dat je eigenlijk je nagels moet gebruiken om het scherm te openen, zeker niet als je haast hebt. De onderkant van de behuizing is helemaal glad en er is geen enkel cover. Het RAM geheugen (2 GB ingebouwd) kan worden uitgebreid, maar dan moet de gehele onderkant van de behuizing verwijderd worden.
Connectiviteit
Omdat er goed is nagedacht over de aansluitingen is de Z830 praktischer dan bijvoorbeeld een Asus UX31. Bij de Asus heb je een adapter nodig om gebruik te maken van de micro HDMI en mini VGA poorten en een Ethernet poort ontbreek helemaal. De Z830 beschikt wel over deze aansluitingen en ook nog eens in normale uitvoering. Om te voorkomen dat dit de behuizing dikker maakt, heeft Toshiba de VGA en Ethernet poorten boven de pootjes aan de achterkant geplaatst.
Het is verder erg praktisch dat de meeste poorten aan de achterkant zijn geplaatst. Daardoor blijf je bureau namelijk vrij van zichtbare kabels, afgezien die voor audio en USB 3.0. Alleen de Acer Aspire S3-951 heeft ook poorten aan de achterzijde, maar daar ontbreken dan wel de VGA en LAN aansluitingen. Wie een docking station poort verwacht moet zich bedenken dat dit een Satellite model is: gericht op de normale consument. Het is echter nog maar de vraag of de Portégé ultrabook wel over zo'n poort zal beschikken. De identiek gebouwde Portégé Z830, verkrijgbaar in de VS, heeft namelijk ook geen docking station poort (maar heeft wel een vPro en TPM module, i7-2677M).
Communicatie
WLAN met ondersteuning voor de N standaard behoort inmiddels wel tot de basisuitrusting van de meeste notebooks. Een 3G module met ingebouwd simkaart slot zou de mobiliteit van de ultrabook nog groter hebben gemaakt. Toshiba heeft zo'n versie helaas niet in het assortiment; waarschijnlijk moeten we daarvoor wachten op een Portégé ultrabook. De Portégé Z830 modellen in de VS beschikken echter ook niet over deze feature, maar dat hoeft natuurlijk niets te betekenen voor (toekomstige) Duitse/Europese modellen.
Accessoires
Toshiba installeert standaard verschillende tools en software op het systeem. We treffen een aantal handige tools aan, zoals Nero 10 Essentials (DVD/CD branden, multimedia bestanden beheren), Office Starter (Word + Excel), Recovery Media Creator en Eco Utility. Met die laatste kun je gebruik maken van energie instellingen, die de fabrikant heeft ingesteld. Vals spelen is er niet bij voor echte energiebespaarders: de Eco mode instellingen kunnen niet veranderd worden.
Een Intel core processor en een WLAN module van diezelfde fabrikant maken samen de functie Wireless Display mogelijk: als een TV met ondersteuning hiervoor binnen bereik is, kan de HD Graphics 3000 grafische kaart beeld draadloos hier naartoe sturen. Verder zijn er genoeg USB poorten om je smartphone of iPod op te laden, ook als de notebook uitstaat. Toshiba biedt wel een tool aan om deze functie precies in te stellen (bijvoorbeeld minimale lading van batterij).
Webcam
Een 1.3 megapixel webcam is in eerste instantie niet erg speciaal. De beeldkwaliteit is ook matig, in ieder geval bij slecht licht. Er zit veel ruis op het beeld en het lijkt niet gefocust. We waren echter wel weer blij met de simpele gebruikersinterface zonder de kleurrijke features van een CyberLink YouCam.
Garantie
De ultrabook wordt geleverd met 24 maanden garantie. Een onsite pick-up service is beschikbaar voor Duitsland en Oostenrijk als de reparatie wordt geregistreerd via de Toshiba hotline. Een uitbreiding van de garantie tot drie jaar, inclusief pick-up service, kost ongeveer €65.
Invoerapparaten
Toetsenbord
Toshiba heeft de Z830 voorzien van individueel geplaatste toetsen, die op een licht verzonken oppervlak zijn geplaatst. Het is in termen van lay-out en belettering exact hetzelfde toetsenbord als dat van de Portégé R830-110. De toetsen hebben een stevige aanslag en een glad oppervlak, dat fijn aanvoelt en waarop geen vette vingerafdrukken op achterblijven. Door de ruimte tussen de toetsen zul je niet snel de verkeerde toets induwen. Helaas is de aanslag van de toetsen redelijk kort, wat de feedback niet ten goede komt. Bovendien hebben de toetsen geen lichte holling aan de bovenkant en de markeringen op de F en J toets voor mensen die blind typen zijn nauwelijks voelbaar.
We zijn tevreden over de lay-out. De cursortoetsen zijn apart geplaatst en de "Page", "Delete" en "Home/End" toetsen zijn handig helemaal rechts geplaatst. De "Caps Lock" toets licht op wanneer hij actief is. Bij licht denken we meteen aan de achtergrond verlichting van het toetsenbord: deze werkt goed en maakt het makkelijker om ook in het donker te typen.
In een video laat Toshiba zien hoe 100 ml koffie over het toetsenbord wordt gegoten in de zogenaamde knoei test. De ultrabook blijft gewoon werken, maar de vloeistof wordt niet weggevoerd. Liefhebbers van koffie raden we dan ook aan om eerst een deel van hun brouwseltje op te drinken voordat ze de rest over het toetsenbord gieten. Een grote kop koffie heeft namelijk een inhoud van minstens 150 ml.
Touchpad
Het multitouch touchpad (Synaptics v7.5) heeft een horizontale en verticale scrollbalk, die overigens niet gemarkeerd is. De nieuwste driver biedt ondersteuning voor gestures met drie vingers en kan onderscheid maken in druk. Een gesture kan vervolgens worden opgeslagen en er kan dan een programma mee worden opgestart. De glimmende muisknoppen hebben een korte aanslag. Hun schelle klikgeluid is niet vervelend, maar de toetsen voelen stijf aan. Snel achter elkaar klikken is daardoor lastig.
Beeldscherm
Het non-glare 13.3 inch scherm (model kunnen we niet uitlezen) past niet helemaal bij de naam 'ultra'book. We hebben te maken met een standaard resolutie van slechts 1366x768 pixels, waar niet veel veeleisende gebruikers van onder de indruk zullen zijn. Het is echter voldoende voor de normale consument. Overigens is de gemiddelde helderheid van 260 cd/m2 wel prijzenswaardig.
| |||||||||||||||||||||||||
Helderheidsverdeling: 81 %
Helderheid in Batterij-modus: 262 cd/m²
Contrast: 136:1 (Zwart: 1.93 cd/m²)38.85% AdobeRGB 1998 (Argyll 2.2.0 3D)
56.2% sRGB (Argyll 2.2.0 3D)
37.58% Display P3 (Argyll 2.2.0 3D)
Het zwakke contrast van 136:1 zorgt er samen met het matte scherm voor dat kleuren er redelijk bleek en saai uitzien. Een zwarte achtergrond ziet er niet uit als diep zwart, maar heeft een grijze waas over zich heen. Dit is echter wel acceptabel voor gebruik op kantoor of buitenshuis.
Gebruikers die veeleisend zijn qua scherm en een ruim kleurenbereik wensen zullen teleurgesteld zijn: zelfs de sRGB standaard wordt niet gehaald (middelde afbeelding). Een business notebook, zoals de Sony Vaio SE1Z9EB, is in dit geval een stuk beter, zelfs als het Vaio scherm de sRGB standaard niet geheel beslaat.
Het voordeel van het paneel in de Z830 is de hoge helderheid, die niet lager wordt tijdens werken op de batterij. Dat is een fundamentele eis om buitenshuis te kunnen werken. De helderste plek op het scherm is links aan de rand, waar onze apparatuur 278 cd/m2 aangeeft. Dit en het niet reflecterende scherm bieden veel voordeel voor gebruikers die veel onderweg werken.
In de volgende video zien we het scherm van de Z830 onder verschillende kijkhoeken. We willen graag precies aangeven hoe het beeld er vanaf verschillende posities uitziet. Simpele TN schermen, waarover de meeste notebooks inclusief de Z830 beschikken, hebben redelijk beperkte kijkhoeken van ongeveer 45 graden horizontaal gezien. Wijk je verder af van deze kijkhoek, dan treedt het bekende ghosting effect op, dat bijna iedereen met een notebook wel kent. In het geval van de Z830 zijn de kijkhoeken ook redelijk beperkt. Verticaal zijn de kijkhoeken zelfs nog een stuk beperkter. Een afwijking van slechts een aantal graden omhoog of omlaag leidt al tot vreemde weergave van kleuren en daling van de helderheid. Vanaf ongeveer 10 graden trad het ghosting effect op.
Prestaties
De Intel Core i5-2467M (standaard 1.60 GHz, Turbo tot 2.30 GHz) is een energiezuinige, ultra low voltage dual core processor uit de Intel Core Sandy Bridge generatie van 2011. De Z830 is op dit moment in Duitsland alleen beschikbaar met deze CPU. De identieke Portégé Z830 wordt in de VS geleverd met een i7-2677M of zelfs een i3-2367M. De 2677M is ook geïnstalleerd in de 11.6 inch grote Asus Zenbook UX21E.
Het RAM geheugen heeft een inmiddels gebruikelijke capaciteit van 4 GB (DDR3). Twee gigabyte is op het moederbord (on board) gesoldeerd en de andere twee gigabyte is geplaatst in de vorm van een module. De Intel HD Graphics 3000 is geïntegreerd in de CPU (gedeeld geheugen). Wat de Z830 snel maakt is de 128 GB mSATA 300 SSD van Toshiba (Toshiba SG2 Series, 32 nm, THNSNB128GMCJ). De losse verkoopprijs, alhoewel hij bijna nergens los verkrijgbaar is, bedraagt €260. Het gaat namelijk niet om een normale 2.5 of 1.8 inch SSD, maar om een module met een afmeting van 3x6 centimeter.
Processor
De (1.6 GHz) Core i5-2467M's TDP is 17 Watt (35 tot 45 Watt voor normale notebooks). In vergelijking met de Intel Core i7-2620M (dual core, 35 Watt), die vaak wordt gebruikt in 13 inch systemen, is de TDP een stuk lager. De kloksnelheid is in vergelijking echter relatief laag. Maar hoeveel langzamer is de low voltage i5 nou echt in vergelijking met een 2620M, bijvoorbeeld in de Vaio SA2Z9E (13.3 inch)?
De processor benchmark Cinebench R11.5 (64 bit, multi core berekeningen) kent een score van 1.91 punten toe aan de Z830. Dit is een stabiel resultaat, dat ook wordt behaald tijdens werken op de batterij (elk 3 rondes). De 2620M scoort 3.03 punten en de i7-2677M, in de UX21E, krijgt 2.13 punten. De ultrabook met zijn Core i5 CPU scoort dus maar iets lager dan een Core i7 ULV processor. Van de normale notebook CPU's kan hij bijvoorbeeld net de Core i3-2330M (2.1 punten) bijhouden.
De Turbo 2.0 functie werkt zonder problemen en dat is geen vaststaand feit in een dunne behuizing als deze. De kloksnelheid tijdens de Cinebench multi core test bedroeg 2.1 GHz. Hij daalt tot 2.0 GHz (stabiel) wanneer Prime95 zware belasting van alle cores simuleert. Dit ligt echter nog steeds binnen het Turbo bereik en is nog steeds een stuk hoger dan de standaard kloksnelheid van 1.6 GHz. Conclusie: Turbo 2.0 werkt perfect in de CPU benchmarks.
Algemene prestaties
PCMark Vantage en PCMark 7 testen beiden de prestaties van het gehele systeem. De score van de Z830 is 8731, respectievelijk 2951 punten. Dit lijkt weinig in vergelijking met de Asus UX21E (11054 en 3612 punten) of de Samsung Series 9 900X3A (10833 en 3448 punten). Normale i7 dual core notebooks zonder SSD behalen echter maar zo'n 2000 punten (Vostro 3350). Onze persoonlijke indruk is dat het systeem lekker snel werkt. Installaties zijn snel klaar en programma's starten in een fractie van een seconde op.
| PCMark Vantage Result | 8731 punten | |
| PCMark 7 Score | 2951 punten | |
Help | ||
Massaopslag
De reden dat de Z830 zo lekker snel werkt is de toegangstijd van de Toshiba SSD. Deze zorgt voor een behoorlijke score van 18513 punten in de PCMark Vantage HDD test. Een van de snelste en dus beste SSD's zit in de Asus UX21E: 42351 punten. De 13.3 inch Samsung 900X3A behaalt 'slechts' 15599 punten en de Vaio Z13 met Quad SSD, scoort er 13055. Notebooks met een normale, roterende harde schijf (7200 rpm) halen hoogstens 6200 punten.
De lees- en schrijfsnelheden meten we met HDTune, CrystalDiskMark en AS SSD. Volgens deze benchmarks kan de SSD data lezen met 133 tot 184 MB/s. De lees- en schrijfsnelheden van 4K datablokken is echter niet zo overtuigend.
| 3DMark 06 Standard Score | 3769 punten | |
| 3DMark Vantage P Result | 1622 punten | |
Help | ||
Gaming prestaties
Net als in de Asus UX21E bewijst de geïntegreerde Intel HD Graphics 3000 (DirectX 10) ook hier dat hij niet geschikt is om recente games mee te spelen. We hebben Anno 2070 getest, maar deze is alleen speelbaar met de laagste details en op een resolutie van 1024x768 pixels. De 3DMark 2006 benchmark resulteerde in een zeer magere score van 3769 punten.
Emissies
Geluidsproductie
Het grootste minpunt van de Z830 vinden wij toch het doordringende gezoem van de fan. Het geluid is niet echt hoogfrequent, dus ook niet duidelijk meetbaar. Het vibrerende, zoemende geluid zal gebruikers met gevoelige oren waarschijnlijk wel storen.
De geluidsproductie ligt tussen de 31 en 33 dB(A) tijdens internetten en werken in Word. Wanneer de processor en grafische chip constant worden belast, produceert de fan een constante 39 dB(A). Toch kan de fan nog meer geluid produceren: we meten namelijk 41.6 dB(A) tijdens het spelen van Anno 2070. De instellingen van de Intel HD grafische chip staan dan wel op "High Performance" (standaard: "Balanced"). Zodra de belasting van het systeem afneemt, wordt de fan weer naar normale snelheid geregeld en daalt de geluidsproductie weer binnen twee minuten tot 33 dB(A).
Geluidsniveau
| Onbelast |
| 31.4 / 31.4 / 33 dB (A) |
| Belasting |
| 38 / 38.7 dB (A) |
 | ||
30 dB stil 40 dB(A) hoorbaar 50 dB(A) luid |
||
min:  , med:  , max:  Voltcraft sl-320 (15 cm afstand) | ||
Temperatuur
De warmteontwikkeling valt reuze mee. Alleen bepaalde gebieden worden tijdens inactiviteit en office gebruik maar een beetje warmer (tot 30 graden Celsius). Dat verandert tijdens belasting van het systeem. De maximale temperaturen bedragen tijdens de stress test 42 (bovenkant) en 43 graden (onderkant), wat echter nog altijd een acceptabel resultaat is. Het gebied waar de polsen op rusten blijft altijd koel met een temperatuur die nooit boven de 27 graden uitkomt.
(±) De maximumtemperatuur aan de bovenzijde bedraagt 41.5 °C / 107 F, vergeleken met het gemiddelde van 35.9 °C / 97 F, variërend van 21.4 tot 59 °C voor de klasse Subnotebook.
(±) De bodem warmt op tot een maximum van 43.4 °C / 110 F, vergeleken met een gemiddelde van 39.4 °C / 103 F
(+) Bij onbelast gebruik bedraagt de gemiddelde temperatuur voor de bovenzijde 25.3 °C / 78 F, vergeleken met het apparaatgemiddelde van 30.7 °C / 87 F.
(+) De palmsteunen en het touchpad zijn met een maximum van ###max## °C / 79.3 F koeler dan de huidtemperatuur en voelen daarom koel aan.
(±) De gemiddelde temperatuur van de handpalmsteun van soortgelijke toestellen bedroeg 28.3 °C / 82.9 F (+2 °C / 3.6 F).
Luidsprekers
Beide luidsprekers bevinden zich aan de voorzijde van de behuizing. Middentonen overheersen het geluid en lage tonen lijken te ontbreken. Al met al waarschijnlijk prima voor thuisgebruik of het geven van een presentatie. Om muziek te luisteren raden we toch externe luidsprekers of een goede hoofdtelefoon aan. De Dolby Equalizer (tool, zie afbeelding) heeft dan ook het meeste nut als je een externe geluidsbron aansluit.
Het geluidssignaal uit de 3.5 mm audiopoort vertoonde geen eigenaardigheden, zoals ruis.
Batterijduur
Energieverbruik
Het vermogen dat uit het lichtnet wordt opgenomen (batterij 100% geladen) laat zien dat we met een gemiddelde ultrabook te maken hebben. Tijdens inactiviteit gaf onze meter slechts 5 Watt aan (minimum). Het verbruik kan verhoogd worden tot 10 Watt door de helderheid van het scherm op maximaal in te stellen, de verlichting van het toetsenbord aan te zetten en het "High Performance" profiel te activeren (CPU/GPU inactief). De Z830 doet het op dit punt goed; zelfs de 11.6 inch Asus UX21E verbruikt 6.6 tot 11.1 Watt.
Bij maximale belasting van het systeem verdrievoudigd het energieverbruik (36 Watt). Tijdens de processor stress test consumeert de Z830 31 Watt (stabiel @ 2.0 GHz). Het verbruik stijgt tot 32 Watt als tegelijk ook de 3D benchmark Furmark wordt aangezet.
| Uit / Standby | 0.1 / 0.3 Watt |
| Inactief | 5 / 9.2 / 10.2 Watt |
| Belasting |
33.7 / 36.4 Watt |
   
| |
Batterij
Intel's eis voor de batterijduur van ultrabooks, minimaal 5 uur, maar liever 7, haalt de Z830 alleen als de gebruiker zijn activiteiten beperkt tot lezen of tekstverwerken met gedimde helderheid. In de WLAN test houdt de Z830 het 4:27 uur uit. De helderheid van het scherm hadden we in dit geval ingesteld op 100 cd/m2.
In 3 uur is de ingebouwde batterij weer helemaal opgeladen. Als je het systeem zwaar belast is de batterij na 120 minuten leeg. Als we dat vergelijken met andere ultrabooks blijkt dat hun batterijduur niet veel beter is: een Lenovo U300s haalt vijf uur, een Acer Aspire S3 Ultrabook (HDD versie, Core i5) slechts 3:30 uur (beide WLAN test) en een Asus UX31 houdt het op een batterijlading ook maar vijf uur uit.
Samenvatting
De Toshiba Satellite Z830-10J gaat over de toonbank voor duizend Euro. Daarvoor wordt je eigenaar van de op dit moment lichtste 13.3 inch ultrabook (1110 gram). Zelfs de MacBook Air 13 is met 1330 gram zwaarder. De lichtgewicht behuizing, gemaakt van een magnesium-aluminiumlegering, lijkt erg op dit van de Satellite of Portégé R serie (zie R830). De minpunten, zoals het wiebelende scherm, zijn echter wel weggewerkt.
In vergelijking met andere ultrabooks beschikt de Z830 over veel aansluitingen, waarvan het merendeel zelfs handig aan de achterzijde is geplaatst. Het verlichte toetsenbord biedt echter door de korte toetsaanslag helaas niet het comfort van een business model. Over de lay-out zijn we daarentegen zeer tevreden.
De batterijduur van 4:27 uur tijdens normaal gebruik (WLAN test) voldoet helaas niet aan Intel's eis van 5 uur. Omdat tijdens inactiviteit een batterijduur van 9:30 uur mogelijk is, kun je tijdens het lezen of schrijven van bijvoorbeeld e-mails nog wel instellingen optimaliseren om de batterijduur wat te verlengen.
Kleuren zien er op het matte, redelijke heldere beeldscherm bleek uit, maar we kunnen prima zien wat er wordt afgebeeld (helderheid wordt niet gedimd tijdens werken op batterij).
We zijn erg te blij met de prestaties van Toshiba's 128 GB SSD en Intel's Core i5-2467M (1.6 GHz), vooral omdat er nooit throttling optreedt (temperatuur throttling). Bovendien is de rekenkracht ook tijdens werken op de batterij volledig te benutten (niet die van GPU).
Helaas schuilt het grootste minpunt aan de onderzijde van de behuizing: de fan draait constant en is altijd hoorbaar, ondanks dat het gemeten geluidsniveau van 31.4 dB(A) laag is. Het zoemende geluid zal liefhebbers van fluisterstille PC's zeker storen. Toshiba moet de regelaar van de fan verbeteren, of de hardware aanpassen. Tot die tijd zal de fan het enige minpunt blijven van de verder prima ontworpen Toshoba ultrabook.
